Voorkomende redenen van (vroegtijdig) overlijden van ratten kunnen zijn:
Onderstaande redenen kunnen reden van overlijden zijn. Natuurlijk kan het zo zijn dat er een paar ratjes in een familie voorkomen die minder sterk zijn als hun broertjes en zusjes (vooral met grote nesten), maar in grote lijnen moeten de rittens het goed doen gedurende hun leven.
- Hartfalen
Hartfalen op te jonge leeftijd, kan je toeschrijven aan het
gebruik van ouderratten die dit probleem hebben laten zien in
hun geschiedenis, maar toch gebruikt zijn in een foklijn. Deze
ouders hadden nooit gebruikt mogen worden, hoe mooi (alsof dat
belangrijk is....) ze ook waren (of zijn). Ook kan er sprake
zijn van een foklijn die genetisch verzwakt is geraakt door het
willen fokken van kleurtjes, ten koste van gezondheid van de
ratten. Er kan ook gewoon sprake zijn van een toevalstreffer.
Wat voorkomt (en dat is minder prettig) is dat hartfalen
veroorzaakt kan worden door algemene verzwakking na een zwaar
verkoudheidsvirus !. Hier kan geen rattery iets aan doen, dit
overkomt je met je rat en je kunt niets anders doen als
toekijken. Er is nog wel de mogelijkheid om je ratten
Meidoornthee (in afgekoelde vorm) of Meidoorn als kruid in de
voeding bij te geven. Dit versterkt de bloedvaten en dus ook de
hartspier. Of je hier direct wonderen van mag verwachten, durf
ik niet te zeggen. Wel durf ik te stellen dat het bijdraagt aan
een beter functioneren van bloedvaten en hartspieren in het
algemeen.
Hartfalen op hoge leeftijd is gewoon aftakeling van de organen.
- Nierfalen
Nierfalen op te jonge leeftijd kan voorkomen worden door ratten
niet te overvoeren met dierlijke eiwitten (al hebben ratten wel
eens een beetje dierlijk eiwit nodig, geef liever af en toe eens
een ei of een stukje gekookt kippenvlees, vooral op de zeentjes
zijn ze gek!) of het geven van voer ouder dan vijf maanden of
onvolwaardig voer. Ook altijd hetzelfde voer geven is niet goed
voor een rat. Het gevolg is dat de nieren harder moeten werken
en zeker met konijnenvoer bereik je dat ze onnodig veel
afvalstoffen binnenkrijgen, die totaal niet voedzaam zijn voor
de rat... Een konijn is geen rat en vice versa. Voor dierlijke
eiwitten geldt exact hetzelfde. Dierlijke eiwitten in overvloed
maken dat de nieren overuren moeten draaien en dat gaat ten
koste van de leeftijd. Deze stoffen moeten allemaal via de
nieren afgevoerd worden... Eénzijdig voedsel is (net als bij de
mens) voor niemand goed en daarom niet aan te raden.
Desondanks kan het voorkomen dat er nierfalen optreedt op oudere
leeftijd. Dan is het leeftijdsgerelateerd en is het toe te
schrijven aan ouderdomsproblemen (aftakeling van de nieren). Ook chemicaliën in de
leefomgeving van de betrokken dieren kan hier debet aan
zijn.
De ratten worden kaal op de rug als dat gebeurt, maar controleer
altijd wel eerst of de rat mijtjes heeft. Preventieve
behandeling met Ivermectine kan handig zijn. Pipetjes voor
knagers kunnen ook, maar gebruik liever niet het hele pipetje
als het niet hoeft vanwege de heftigheid van het spul in
combinatie met de nierfunctie van de ratten. Gebruik zeker geen
hele pipet voor honden, die zijn echt veel te zwaar voor de
ratjes! Het kan zelfs het overlijden van de rat tot gevolg
hebben op termijn.
- Tumoren
Tumoren kunnen in de hand gewerkt worden door 'het
overvloedig voeren van dierlijke eiwitten'. Dit is dus geen
aanrader.
Ook fokken met tumorgevoelige foklijnen (en hoe weet je dat als
je zomaar fokt met een rat uit een dierenwinkel?) is om die
reden geen aanrader.
Ook agressieve millieu- en menselijke afvalstoffen (allerlei hormonen, afvalstoffen van allerlei medicijnen die mensen ingenomen hebben) en allerlei vervuilende stoffen vanuit de industrie in ons kraanwater en in de omgeving van de rat kunnen hiertoe bijdragen. De meest recente die in de pers aangehaald is zijn de plasticdeeltjes, die heel snel tumoren kunnen veroorzaken. Onze ratten zijn hiervan de verklikkers, denk ik. Evenals onze vissen in de aquaria. Het loont daarom de moeite om je dierenwater te filteren of vooraf te koken en afgekoeld te geven. Ook een druppel citroensap helpt verkeerde stoffen afbreken en draagt ook nog eens bij aan de werking van de darmflora van de ratten, maar kan nooit doen wat een goed waterfilter wel kan; namelijk alle verkeerde stoffen uit het water halen. Wij doen dit al een aantal jaar en je merkt het aan de conditie van de dieren en van jezelf. De Hunzastam in een eenzaam gebied van Pakistan is voor mij een voorbeeld, waar men nauwelijks met vervuiling te maken heeft en waar de leeftijden oplopen tot soms 130 jaar of ouder. Niet alleen water is belangrijk. Ook het voedingspatroon is compleet anders als dat wij gewend zijn. Veel van de wijsheden van deze volkeren zijn in het westen uitgewist door de moderne wetenschappen.... Ondertussen is een generatie verloren gegaan die niet meer weet hoe dit soort dingen werken en leven deze Pakistaanse stammen nog heel traditioneel met hun voedingsgewoonten en worden ouder als wij hier.
Om onszelf en onze dieren te bescchermen hebben we een
waterfilter draaien hier in huis wat heel effectief is.
Water hoort neutraal te zijn van smaak (het type
vervuiling geeft de smaak van het water). Hoe zwaarder de
vervuiling (die er ondanks filteren bij het waterleidingbedrijf
toch niet helemaal uitgaat) hoe scherper de smaak van het water
is.... Op het internet kun je de waterwaarden van je
woonplaats overigens gewoon opvragen.
Als je een dergelijk filter zelf wilt maken, dan kun je dat in
emmertjes doen, maar ook een filter aanschaffen dat normaal
gesproken in een aquarium wordt gebruikt.
Een
emmer van meer als 10 liter is goed bruikbaar om het 24 uur
per dag te kunnen laten filteren. Hier kunnen allerlei
soorten filtermaterialen in verwerkt worden. Werkt prima. Het
filter wat we nu gebruiken is een JBL-filter die elke vijf
minuten het water een keertje helemaal doorloopt. Het water
smaakt lekkerder dan ooit. Let alleen wel op met je
kalkhuishouding als je dit doet (en die van je dieren).
Het is verstandig calcium bij te gebruiken (in natuurlijke
vorm) middels een kleine dosis per dag of een officieel
waterfilter aan te schaffen, waar aan het eind van het
filteringsproces de calcium (middels natuursteen) weer wordt
toegevoegd aan het water. Dit kost alleen veel
meer. Daar staat tegenover dat je niet meer alle
vervuilende stoffen uit het water binnenkrijgt.
http://www.nu.nl/wetenschap/2790032/zonlicht-en-limoensap-maken-drinkwater-veiliger.html
http://www.nu.nl/binnenland/2683413/vitens-bezorgd-kwaliteit-drinkwater.html
http://www.nu.nl/binnenland/2824051/drinkwaterinstallaties-niet-in-orde.html
http://www.nu.nl/buitenland/2857212/belgische-kernreactor-al-jaren-lek.html
(en waar is al die lekkende rommel gebleven.... ??)
Ouderdomstumoren op hogere leelftijden kun je desondanks
niet altijd uitsluiten.
-
Slechte conditie van de rat
Een uitermate slechte weerstand wat zich uit in (chronisch)
verkouden of reutelende ratten en daarbij behorende infecties.
Een tweede reden van het toeslaan van verkoudheden en
infecties, kan heel goed liggen in een onvolwaardige voeding,
waardoor het immuunsysteem niet voldoende bouwstoffen heeft,
om het immuunsysteem goed aan het werk te zetten. Lees
hiervoor op Weerstand
en zorgt u voor een veelzijdige voeding voor uw ratten! Een
veelzijdige voeding (zonder 'man-made suikers' !!) is
ontzettend belangrijk voor de rat. Plakpoep is een signaal bij
mens en dier (en dus ook bij onze ratten die we in onze
gezinnen als huisdier houden) dat er iets mis gaat met de het
opnemen van de voedingsstoffen in de darmen door : onvolledige
voeding, teveel suiker, of andere problemen met het voer
(disbalance in de voeding). Een heel klein beetje
plakpoep mag een keer, maar overdaad schaadt! Zeker niet als
het in hele plakkaten in je kooi achterblijft. Dan is het
een teken aan de wand dat er iets niet goed zit met de
voeding. :(
In de natuur is alles te vinden waar de rat van nature van
leeft. Dit is ook te koop uit Duitse biologische kwekerijen.
Het kost iets, maar ik heb meermalen bewezen dat het loont om
ratten van dergelijk voer te voorzien. Ze knapten vaak op
zonder tussenkomst van buitensporig hoge doseringen
Antibiotica. Soms was er sprake van één kuurtje, maar dat is
nog te overzien. Daarna zal er toch iets anders moeten komen
wat de weerstand opbouwt, want dat doet een Antibioticakuurtje
niet (helaas). Wat u daarvoor kunt gebruiken is alles wat u
buiten in de natuur vindt of aankoopt en iets als
Bijenproducten. Leest u hiervoor ook bij Propolis op de website. Ook is
het zinvol een kruidenboekje aan te schaffen in pocketvorm en
zelf op kruidenjacht te gaan in de natuur. Let u dan wel op
dat u dat niet doet naast autowegen, het loodgehalte in de
planten kan dan te hoog zijn....
Het is niet zo dat kruiden bijdragen aan het dik worden van ratten, zoals sommige mensen beweren. Kruiden hebben geen eigenschap dat je er dik van wordt namelijk. Daarvoor kijk ik eerder de kant op van de dierenvoedingsindustrie (met name in Nederland) die ethisch onzuiver bezig zijn met dierenvoeders. Dat is de reden waarom wij al jarenlang geen Nederlands dierenvoer meer geven aan onze dieren, maar Duits voer. Onze oosterburen gaan hier een stuk beter mee om (en dat geldt voor meer zaken, maar daar gaat deze website niet over...).
Je
kan ook gewoon ontzettend veel pech hebben met een ratje,
doordat er een virus toeslaat of de rat zonder (zichtbaar
duidelijke) reden overlijdt. Soms kan je er helemaal niets aan
doen. Aan de gevolgen van een virus kan elke rat overlijden.
Een goed voorbeeld hiervan is middenoorontsteking De rat
heeft dan een scheve kop en gaat op den duur rondjes lopen of
weet niet meer wat boven of onder is. Volgens sommige
dierenartsen heeft je rat dan een hersenbloeding... dit is
niet waar ! Een hersenbloeding komt echt maar heel zelden voor
bij een rat. Een flesje Enrofloxoral (Antibioticum) helpt om
de ontsteking te bestrijden, waardoor er weer herstel op kan
treden, maar soms is dat niet genoeg. Je kan dan met
Bijenpollen en Propolis nog wel wat meer bijsturen, maar soms
is ook dat niet genoeg. Laat je daarom met een
middenooronsteking bij je rat niet gek maken door een
dierenarts om met dure bloedverdunners te beginnen, want je
bent zomaar een paar honderd euro verder en het is niet
wenselijk voor de rat. Dit is letterlijk een keer voorgekomen
bij iemand die twee ratjes van ons gekocht. Deze rat heeft
drie weken lang gevochten tegen een middenoorontsteking, maar
kreeg bloedverdunners.... Dit heeft hem niet geholpen! De
ontsteking wordt er niet mee opgeruimd en je rat krijgt er nog
een probleem bij met dunner bloed... Vraag gewoon om
Enrofloxoral en loop naar buiten voor kruiden die bijdragen
aan herstel of haal die kruiden ergens anders vandaan. Iets
als Vogelmuur doet al heel veel aan de weerstand van de rat.
Het groeit bijna overal. Ook een Reformwinkel is vaak wel te
vinden en kan u helpen met advies. Mens en rat zijn voor 90%
gelijk in hun immuunsysteem.
Middenoorontstekingen
vallen, net als baarmoederontstekingen, tot de 'killers' onder
de ratten..
-
Onvolwaardig oud voer of bespoten voedingsmiddelen
Een gebrek aan volwaardige voeding of op regelmatige basis
voedingsproducten aan je ratten geven die bespoten zijn
geweest, dragen niet bij aan de gezondheid van ratten. Was de
verse producten in ieder geval vooraf om de risico's te
verkleinen, voordat je het aan je dieren geeft. Zorg dat het
voer wat je koopt de naam voer 'waardig is'. Laat het niet zo
zijn dat een wortelballetje in de voeding een hapje meel met
kleurstof en suiker is, om maar even een voorbeeld te noemen.
Echte wortelschijfjes herken je aan de structuur van het
schijfje zelf. Dat is echt en liegt niet.
Algehele vitamine-tekorten kunnen het leven van een rat eerder
beëindigen dan nodig had geweest. Alle voedingsmiddelen voor
mens en dier, komen van dezelfde bodem en de voorwaarden
waaronder groenten geteeld worden. Deze voorwaarden zijn niet
meer hetzelfde als vijftig jaar geleden
Dit heeft zo z'n effecten op de volksgezondheid en op de
gezondheid van onze huisdieren. Bovendien is voer dat vijf
maanden gelegen heeft in de opslag van een dierenspeciaalzaak,
al in voedingswaarde gehalveerd ! Laat staan dat als
rattenvoeders regelmatig in de aanbieding aangekocht worden,
dan hoeft de voedingswaarde (als de houdsbaarheiddatum al
bijna verstreken is) weinig meer voor te stellen. Het spreekt
vanzelf dat de ratten dan te weinig binnenkrijgen om gezond te
blijven...
Bijkomende
factor is dan ook weer dat de nieren van uw ratten overuren
moeten draaien (zie bovenaan deze pagina), dat ze gaan stinken
(vanwege het draaien van overuren van de nieren) en het voor u
zeer onaangenaam wordt om uw ratten in de (huis)kamer te
hebben zitten. Dit is zo ontzettend eenvoudig te ondervangen
met verse producten, zowel op het gebied van droog voer als
groenten en fruit! Voor zowel de rat als uzelf is het fijner
en gezonder!
Als u een goed dierlijk eiwit wilt bijgeven, dan raden we u
een merk voer als Orijin
(vleesbrokjes afkomstig uit Canada, Alberta) aan. Het kan goed
zijn om hier spaarzaam gebruik van te maken voor de ratten om
de vleesbehoefte te dekken. Met name de dierenwinkels die bij
'Pets Place' zijn aangesloten. Nederlandse fabrikanten van
dierenvoeders in het algemeen zouden beter na moeten denken
over goed voer voor dieren in het algemeen. Misschien is het iets
voor de Europese wetgeving om hier eens iets aan te doen? Ik
zou dat persoonlijk toejuichen.
Hele simpele voedingsproducten als genoemd bij 'de Rattenapotheek' kunnen helpen bijdragen aan een goede gezondheid voor elke rat, al ontslaat het niemand van de plicht tot het kopen van zo vers mogelijk voer in de juiste ( ! ) samenstelling. Dit is wel heel 'basaal'.
Wij
geven onze dieren al sinds een paar jaar Duits voer
(Garvoproducten en kruiden uit Biologische bedrijven) voor een
betaalbare prijs. We halen dat eens per maand op bij de Baroen
in Aalsmeer. Eigenschap is dat het altijd vers aangeleverd
wordt. Het effect van goed voer kunnen wij zien aan onze
dieren en aan de jongen die geboren worden. Ze ontwikkelen
snel en bewijzen gedurende hun leven dat ze sterk zijn qua
immuunsysteem. Dat is toch wat we allemaal graag willen voor
onze ratten? Het ligt binnen het bereik van elke fokker om dit
te kunnen bereiken, mits je maar voldoet aan gezonde fokdieren
en goede voeding. Aan beide valt niet te tornen. Er zou niet
bezuinigd mogen worden op goed voer.
Tijdens de vier verschillende seizoenen kan het voer aangevuld
worden met seizoensgebonden producten. Het zet net een beetje
meer aan als het basisvoer en dat is in de wintertijd niet
verkeerd voor de rat.
!!! Vuistregel bij het voeden van uw dieren: Een ritten van
6-8 weken oud, mag zich tegoed doen aan voer, daarna moet er
gedoseerd gaan worden met voer. U mag niet gedurende het leven
van de rat ineens minder gaan voeren, als uw rat dat
niet gewend is. Gemiddeld is een volle soepkom per dag, goed
voor 4-5 halfwas tot volwassen ratten. Omdat je vaak meerdere
rittens hebt, varieert de voeding voor rittens van een kwart
soepkom tot een hele soepkom per dag, voor een moeder met veel
of weinig jongen. Geef de rat per dag zo gevarieerd mogelijk
voer.
Het bewijs dat vers voer kwalitatief goed werkt, is te vinden in de overgang van verschillende Nederlandse hamsteries die overgegaan zijn van nederlands voer uit dierenspeciaalzaken naar vers (Duits) voer of een combinatie van Nederlands en Duits voer. De leeftijden van de hamsters schoten met onmiddellijke ingang na gebruik van het nieuwe voer omhoog en de hamsters waren gezonder (ervaring in periode 1990-2000).
De variatie in voer moet heel uitgebreid zijn voor ratten.
Neem een degelijk basisvoer en geef hier regelmatig andere
dingen bij. Denk niet te snel dat voer wel goed is. Vergelijk
de zakken qua inhoud en bereken de daadwerkelijke inhoud ervan
op volwaardigheid en combineer desnoods een paar zakken voer.
De rat heeft er geen probleem mee en de behoefte aan
voedingsmiddelen wordt hier in ieder geval mee gedekt. Vaak
laat een rat het uit zichzelf wel zien (in de praktijk van
alle dag) of een voer volwaardig is, doordat de pels gaat
glimmen en hij of zij laat zien een sterk immuunsysteem te
hebben.
Het dient aanbeveling goed de houdsbaardatum van voer te
controleren en het voer zo vers mogelijk aan te kopen en via
internet te controleren wat de werkelijke voedingswaarde
is. Ouder voer is altijd te controleren aan de hand van
de houdbaarheidsdatum. Wat ik mensen meestal aanraad is voer
te laten bestellen uit de groothandel (als u graag uw eigen
voer wilt inkopen) en niet uit de schappen te pakken, tenzij u
weet dat het net is aangekomen in de winkel. En dan nog;
checkt u altijd de veelzijdigheid er van! Meerdere merken voer
samenmengen hoeft zeker niet verkeerd te zijn.
-
Is er een manier om te testen of het voer wat ik geef goed is?
Ja, en dat kunt u helemaal zelf doen. Als een rat glanst,
weinig ziek is en de nagels groeien als kool, dan betekend dat
dat het lijf van uw dier voldoende voedingsstoffen op kan
nemen uit de voeding (spijsverteringsproblemen hierbij
uitgesloten, dan houdt alles op). Is de vacht van uw dier dof
en groeien de nageltjes niet of nauwelijks, dan is dat een
signaal dat uw dierenvoeding aangepast moet worden. Het één
sluit het ander automatisch uit!
-
Bodembedekking
vs kwalitatief goed voer
Grootschalig uitgevoerd onderzoek binnen de hamsterwereld (een
aantal jaren geleden al) met goed voer en Plospan hebben geen
relatie aangetoond tussen het vroegtijdige overlijden van
hamsters en Plospan ten gevolge van het gebruik van Plospan
als bodembedekking. Ook bij ons is dat niet aangetoond. Erger
nog, Plospan in de houtvezelvorm (ontstofd en verhit) is pas
na vijf jaar (mogelijk) merkbaar 'minder goed'. Een rat haalt
zelden de 5 jaar... Hooguit kan het zijn dat u zelf het risico
niet wilt nemen om Plospan te (willen) gebruiken, omdat u
twijfelt aan het materiaal.
Voor mij geldt dat ik dezelfde handicap heb als mijn ratten;
ik kan heel slecht tegen allerlei plasluchtjes in andere
bodembedekkingen en stof. Voor mij is de keuze van Plospan een
noodzakelijke keuze, nadat ik ze allemaal uitgeprobeerd heb.
Plospan neemt 400x z'n eigen gewicht op aan geurtjes en vocht
en heeft zichzelf bewezen. Als u bij mij een rat koopt,
verplicht ik niemand tot het gebruik van Plospan en zou u
daarom ook aan willen raden om gewoon dat materiaal te kopen
voor uw ratten, waar u en de ratten zich goed bij voelen. Wij
doen er alles aan om alle randvoorwaarden goed in te vullen,
waaronder een rat ter wereld komt en opgroeit. Ik zou het
daarom ook erg op prijs stellen (in het algemeen gesproken)
als ik hierin ook vrijgelaten wordt om hierin mijn eigen keuze
te mogen maken. Mijn andere keus is (helaas) geen ratten
......
Gebruikt u alstublieft nooit krantenpapier (!) dat lokt
sowieso tumoren uit bij ratten en mensen vanwege de
samenstelling van de inkt (op den duur). Elke andere
bodembedekking mag u gebruiken, maar krantenpapier is 'not
done' voor een rat of ander knaagdier.
-
Slechte hygiëne in het hok
Een slechte hygiëne in een rattenhok kan een slechtere
weerstand veroorzaken en infecties in de hand werken.
Afhankelijk van hoe sterk de rat gefokt is, kan een rat er
meer of minder last van hebben. Toch is het beslist een
afrader om dat uit te proberen ! Een rat heeft gewoon recht op
een regelmatige verschoning van zijn of haar hok. Voorkomen is
beter als genezen! Als een rat het vuil van zijn hok aan zijn
pootjes heeft, en veroorzaakt per ongeluk een wondje bij een
soortgenoot met een nagel, dan kan het wondje gaan ontsteken
door bacteriewerking in de wond.
Controleer je ratjes regelmatig op een rode gloed op de huid.
Een rat moet een schone huid laten zien. In het wild zwemmen
ze regelmatig in het water, waardoor de huid schoon blijft. Zo
heel af en toe je ratje eens een keertje wassen met een hele
milde babyshampo (nog verdunnen tot de helft en de rest
overgieten in een ander flesje en dat ook weer verdunnen tot
een volle fles) kan helpen om dit soort omstandigheden te
voorkomen, vooral met naaktratten. Droog ze daarna heel goed
af en houdt ze warm (vooral in de winter; even de kachel een
paar graden hoger zetten en handdoeken vast vooraf opwarmen op
de kachel).
-
Veelvuldig Antibioticumgebruik
Dit is mss wel het meest inherent aan een rat uit een
verzwakte foklijn ? Een enkele Antibiotica-kuur zal misschien
niet zo heel veel kwaad kunnen, maar veelvuldig
Antibioticumgebruik is iets wat niet wenselijk
is. Een verzwakte weerstand is te ondersteunen met andere
natuurlijke middelen als Propolis, Bijenpollen
of een VSM-product als Viola Tricolora (versterkt het
immuunsysteem) en Guajacum (pakt een evt. doorzettende
longontsteking, maar in ieder geval een verkoudheid aan). Dit
zet veel meer zoden aan de dijk als (alleen maar) Antibioticum
! Antibioticum pakt de ontsteking aan, maar deze middelen
pakken de weerstand aan, waardoor de ontstekingen zelf
verdwijnen. Het effect van Propolis of Bijenpollen is blijvend
zichtbaar bij regelmatig gebruik. Het is niet belastend voor
het rattenlijfje (ook niet voor mensen trouwens, daar werkt
het net zo). Het werkt juist eerder bevorderend op het
immuunsysteem, omdat het immuunsysteem eindelijk de kans
krijgt om aan te sterken en een stuk productiever te worden,
in plaats van altijd maar op een matig niveau te presteren.
Zeker bij zwangere en zogende moedertjes en rittens die nog
geen Antibioticum mogen hebben vanwege de leeftijd, is dit een
veel beter en wenselijker alternatief.
Aantekening hierbij is wel dat beginnen met Propolis en Bijenpollen op een dieptepunt van een ziekte, kan leiden tot het overlijden van een ratje, omdat het immuunsysteem eerst in een dip gaat, alvorens het positieve effect hiervan zichtbaar wordt. Wel is het zo dat een rat nooit meer op het laagste punt komt, waar hij of zij vandaan gekomen is, voordat er begonnen werd met deze middelen. Een combinatie van deze twee is zeker een aanrader. Beter nog is om een jonge rat te wennen aan beide middelen (!), zodat het lichaam het direct herkend bij ziekte. Belangrijk bij een noodgeval waarin weinig andere mogelijkheden overblijven, is misschien wel dat als dit niet werkt, niets meer werkt. Goed voer blijft de basis van alles!
Voor meer informatie raad ik u dit artikel aan wat gaat over de levensverwachting bij ratten.
Copyright 2000 - 2024 by RR