Waarom stambomen bijhouden?

Wat is de waarde van het fokken 'met stambomen' ?

Stambomen bijhouden hoeft niet, maar het is wel heel erg prettig om gedocumenteerd terug te kunnen kijken naar wat je foklijnen gedaan hebben. Als er een keer iets mis gaat in een foklijn, dan kun je sneller de vinger op de pijnlijke plek liggen en dan weet je wat je fout gedaan hebt (of juist goed gedaan hebt als het heel erg goed gaat met je ratten). Ook kun je veel beter bepalen wanneer je twee ratten beslist niet uit moet kruisen (om wat voor reden dan ook) of juist weer wel.


Wat is een fokgeschikte rat?

Een 'fokgeschikte rat' is een rat die 'alles mee heeft om uit te groeien tot een succesvolle volwassen rat met zoveel mogelijk positieve eigenschappen'. Vaak is dit het sterkste dier van het nest. Daar ligt ook meteen het probleem ten aanzien van ratjes die verkocht worden in de winkel en die uit de groothandel afkomstig zijn. U kunt als klant niet (zichtbaar) bepalen / constateren of de ouders wel sterk en gezond waren en of het karakter van de ouderdieren wel goed is / was. Dit is iets waar de groothandel minder oog voor heeft, helaas (enkele grote passiefokkers daargelaten).

Voor de dierenwinkel die ratjes verkoopt van ratteries kan ik niet spreken en dit is weer een apart hoofdstuk waar ik me hier niet aan waag.  Wij doen dit zelf niet omdat we graag weten waar onze dieren zitten en hoe het met ze gaat (af en toe contact is prettig). Dat is een keus.

Het goed fokken van ratten hangt vaak samen met goede karakters. Als rattery of als fokker ben je dat verplicht aan je dieren (en aan wie er dieren van je koopt) dat je weet wat je doet en waarom.

Precisie mag gevraagd worden van degene waar u ratjes wilt halen.

Wat is het risico van fokken met ratten waar je geen achtergrond van kent?

Het nadeel van fokken zonder stambomen is dat je een fout kunt begaan of juist heel veel succes kunt hebben met het uitwerken van een bepaalde foklijn en moeilijker (tot niet) kunt achterhalen waarom iets goed of fout ging met een nest.

Op het moment dat twee lijnen elkaar op de verkeerde genen kruisen is het 'foute boel'. Heb je geen achtergrondinformatie, dan tast je in het duister waarom bepaalde omstandigheden zich voordoen. Wie 'geschreven heeft', weet vaker waar de bron van succes of falen ligt. Een kwestie van doorredeneren met de aanwezige kennis en wat je ziet gebeuren voor je ogen. Dat is ook meteen het probleem met de groothandel die weinig of geen stambomen bijhoudt. Problemen kunnen ontstaan en een vervolg krijgen, omdat het niet op tijd wordt opgemerkt of helemaal niet opgemerkt wordt.

Of een rat een goed karakter heeft, werkt veel verder door dan u denkt. Een rat met een (overmatig) fel karakter (niet corrigeerbaar) is niet te koppelen in een groep. Een dergelijke rat is niet altijd te vertrouwen. Een rat bijt in principe niet, tenzij hij of zij verkeerd behandeld wordt (bewust of onbewust) of het karakter te fel is.  Ook kan het toegeschreven worden aan inteeltfactoren.  Een derde factor kan nog intelligentie zijn van een dergelijk dier. Een intelligente rat kan zich irriteren  aan dommere soortgenootjes of kan de boventoon gaan voeren.  Dat kan goed en minder goed uitpakken.

Rattenstambomen worden meegegeven met ratten die verkocht worden als fokrat. Worden de ratten niet als fokrat aangekocht en wordt er toch met deze dieren gefokt, dan ligt het risico van fokken bij de persoon die dit doet. Ook als een genetische fout zich twee of meerdere generaties na aankoop voordoet (dat kan gaan over lethaalfactoren, minder prettige karakters, bouw- of kleurfouten van de rat). De eigenaar van de rattery van herkomst, had u waarschijnlijk meer over de genetische eigenschappen van de bewuste foklijn kunnen vertellen, maar als de rat (waarom het gaat) nooit als fokrat verkocht is geweest, hoeft deze specifieke informatie niet (aan de betrokken eigenaar) vrijgegeven te zijn. Degene die het risico neemt om te fokken met deze ratten (al of niet fokgeschikt) is dan zelf verantwoordelijk voor de rittens die geboren worden.

Een tweede nadeel hierbij kan zijn dat je helemaal kunt gaan afwijken van het type rat (er zijn verschillende tekeningen en kleuren) die je voor ogen had te willen fokken, omdat het genetisch niet in een rat vastgelegd ligt. "Wat een rat oogt, hoeft hij genetisch niet te zijn." Had je een stamboom gehad, dan had je dat vooraf geweten. Naderhand moeten constateren dat iets gebeurd is, is altijd achter de feiten aanlopen! Je kunt letterlijk je 'eigen doel voorbij schieten" met je idealen, door met ratten te werken waar je geen achtergrond van kent. De vraag is: "Wil je dat?"

Fokken zonder stambomen scheelt je ongetwijfeld een hoop tijd, maar het loont de moeite en is aan te raden om het wel te doen! Stambomen houdt je bij om zelf te weten wat je doet met je eigen dieren. Gaat iemand fokken met jouw dieren, dan hoort daar goed overleg bij. Daar moet een vertrouwensbasis voor aanwezig zijn.

Mijn advies is :"Ga niet (ten koste van alles) voor de leuke nieuwe kleurtjes, want daarmee kan je zomaar het imuunsysteem van je dieren op de helling zetten, zeker als je het net niet goed genoeg of gewoon fout doet...". Vooral als je met inteelt werkt, dan weet je dat dat een keer fout kan gaan als je te ver doorschiet. Ook al wil je dat niet, het is een risico.  'Ga gewoon voor een sterke rat die alles in zich heeft om oud te worden en niet afhankelijk is van dierenartsen om gezond te zijn.'  Het kan!  Goed gefokte ratten kunnen (met een klein beetje hulp, of wat meer van een dierenarts) heel goed vaak  'zelf een middenoorontsteking of een kaakabces oplossen' zonder dat ze overlijden.  Zoiets hoeft dan ook niet je hele bestand door te gaan.  Een rat die in het  imuunsysteem niet naar beneden getuimeld is kan heel goed zonder allerlei ziekten en aandoeningen door het leven gaan. Ik heb daar heel veel ratten van gezien.  Zeker als je de juiste voeding geeft en je de waterkwaliteit controleert van het gebied waar je woont en zorg draagt voor schoon (gefilterd, indien de waterwaardes daarom vragen) drinkwater.  Millieuvervuiling middels het water doet dan in ieder geval geen aanslag meer op je eigen imuunsysteem en ook niet op die van je dieren.